تاریخچه پرداخت الکترونیک در ایران

با پیشرفت علم و فنّاوری و مکانیزه شدن امور، صنعت بانکداری نیز دچار دگرگونی شده و روش پرداختی تحت عنوان پرداخت الکترونیک ظهور پیدا کرد.

ایران نیز در جهت توسعه صنعت بانکداری خود از این پیشرفت عقب نمانده و پرداخت الکترونیک را به‌عنوان یک روش پرداخت وارد صنعت بانکداری کشور کرده و امروزه شاهد این موضوع هستیم که بخش عمده‌ای از پرداخت‌ها در ایران به‌صورت پرداخت الکترونیک انجام می‌شود.

امروزه پرداخت الکترونیک یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین روش‌های پرداخت در ایران و جهان بوده و همه افراد به‌طورمعمول چندین بار در روز با پرداخت الکترونیک سروکار داشته و می‌توان گفت که این روش پرداخت نقش مهمی در تسهیل سازی اموری بانکی در کشور بر عهده داشته و دارد.

نخستین خودپردازهای ایران

پرداخت الکترونیک در ایران سابقه طولانی داشته و می‌توان گفت این روش پرداخت در ایران به سال ۱۳۵۰ و نصب نخستین دستگاه عابر بانک بازمی‌گردد.

نخستین دستگاه عابر بانک جهان در سال ۱۹۶۷ در لندن مورداستفاده قرار گرفت و چهار سال پس‌ازآن یکی از بانک‌های کشور تعداد ۶ دستگاه عابر بانک (ATM) را وارد کشور کرده و به‌عنوان نخستین خودپردازهای ایران راه‌اندازی کرد.

بانک تهران، مالک این دستگاه‌ها برای استفاده مشتریان خود از خودپردازهای نصب‌شده توسط این بانک کارتی را تحت عنوان تهران کارت در اختیار مشتریان خود قرار داده و به این طریق نخستین کارت‌های بانکی نیز در ایران در همین تاریخ ارائه شد.

اما به دلیل عدم آگاهی و اطمینان مردم در آن دوران به دستگاه‌های خودپرداز، این دستگاه‌ها زیاد مورد استقبال قرار نگرفته و پس از گذشت مدت‌زمان کوتاهی از چرخه بانکی کشور کنار گذاشته شدند.

پس از متوقف شدن استفاده از دستگاه‌های ATM مجدد چندین بانک کشور در سال ۱۳۷۰ اقدام به صدور کارت‌های بانکی تحت عنوان عابر بانک برای استفاده مشتریان خود از عابر بانک‌ها کرده و این دستگاه‌های پرکاربرد مجدد وارد چرخه بانکی کشور شدند.

پیدایش پایانه فروشگاهی در سیستم بانکی کشور

روند رو به رشد کارت‌های بانکی به توسعه پرداخت الکترونیک سرعت بخشیده و سبب افزایش تعداد دستگاه‌های عابر بانک در کشور شد .

اما با تمام افزایش تعداد دستگاه‌های عابر بانک، بازهم تقاضا مردم برای بهره‌مندی از کارت‌های عابر بانک سرعت بیشتری داشته و تعداد دستگاه‌های عابر بانک جوابگو نیاز تمام افراد جامعه نبوده و پس از گذشت تنها چند سال از راه‌اندازی مجدد دستگاه‌های خودپرداز در کشور شاهد صف‌های طولانی در مقابل این دستگاه‌ها بودیم.

این امر موجب شد فعالان حوزه بانکداری به فکر جهشی دیگر در صنعت بانکداری و پرداخت الکترونیک کشور افتاده و در سال ۱۳۷۶ به‌منظور ایجاد تغییر و تسهیل در پرداخت توسط بانک ملی تعداد ۶۰۰ دستگاه پایانه فروشگاهی (پوز) وارد کشور شده و مورداستفاده قرار گرفت.

روند رو به رشد عابر بانک‌ها و کارت‌های بانکی تا سال ۱۳۸۲ سرعت بسیار آهسته‌ای را داشته و در سال ۱۳۸۲ به دلیل آماده شدن زیرساخت‌های لازم بهره‌مندی از کارت‌های بانکی، خودپردازها و پایانه‌های فروشگاهی سرعت چشم‌گیری گرفت.

پرداخت موبایلی گامی بزرگ در پرداخت الکترونیک ایران

در یکی دو سال اخیر سیستم بانکی و پرداخت الکترونیک در کشور دچار تغییر بزرگ و اساسی شده و با ورود پرداخت موبایلی به چرخه پرداخت الکترونیک کشور گام بزرگی در جهت توسعه سیستم بانکی و پرداختی در کشور برداشته شده است.

امروزه پرداخت موبایلی سهم بالایی در تراکنش‌های بانکی کشور داشته و افراد برای تسهیل سازی امور روزانه خود از این روش برای پرداخت استفاده کرده و روزبه‌روز نیز به تعداد استفاده‌کنندگان آن در حال افزایش است.